İlk derece mahkemesi süreci iptal etmiştir.
Bölge idare Mahkemesi ise süreci hukuka Müsait bulmuştur. Mahkemeye nazaran; kontratın yenilenmemesi sürecinin bir ceza olmayıp, yönetim tarafından ilgilinin bulunduğu yahut bulunmaya devam etmek istediği halk vazifesini üstlenmesinin halk güvenliği ve yürütülen hizmetin gereği bakımından Müsait görülüp görülmemesine ait olduğu dikkate alınmalıdır.
Danıştay 12. Daire ise bu kararı bozmuştur. Daire’ye nazaran; dava konusu sürecin desteğini oluşturan Emniyet soruşturması sonucunda elde edilen ve davalı idarece kullanılan davacıya ilişkin ferdî data niteliğindeki bilgilere, Emniyet soruşturması yapmakla vazifeli üniteler tarafından ulaşılabileceğine ve bu kapsamdaki bilgileri alabileceğine dair yapılan yasal düzenlemenin (4045 sayılı Kanunun 1 inci unsuruna eklenen ikinci fıkrası) Anayasa Mahkemesince iptal edildiği ve bu kararın da Resmi Gazete’de yayımlandığı 28/04/2020 tarihinde yürürlüğe girdiği; kanun koyucu tarafından bu mevzuda şimdi bir düzenlemenin de yapılmamıştır.
Bölge idare kararında ısrar etmiştir.
İDDK: Dava kontrat yenilememeye ait olup bu mevzuda yönetimin takdir hakkı vardır
Davacının askeri disiplinin gerekleri açısından daha sıkı kuralların geçerli olduğu bir statüde yerine getirdiği vazifenin niteliği ve ehemmiyeti dikkate alındığında, 3269 sayılı Kanun’un 12. hususu ve Uzman Erbaş Yönetmeliği’nin 13. unsuruna dayanılarak yönetimin sahip olduğu geniş takdir yetkisi kapsamında ve şahıs faydası ile halk faydası ortasındaki istikrar gözetilerek kontratının yenilenmemesi istikametinde tesis edilen dava konusu süreçte hukuka terslik bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
temel No: 2021/2382
Karar No: 2022/2046
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : .
KARŞI taraf (DAVALI) : . Komutanlığı
VEKİLİ: Av. .
İSTEMİN KONUSU:
. Bölge idare Mahkemesi . idare Dava Dairesinin . tarih ve E:. , K:. sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem:
Sahil Emniyet Marmara ve Boğazlar Bölge Komutanlığı’nda kontratlı uzman erbaş olarak misyon yapmakta iken kontrat müddetinin 24/04/2018 tarihinde dolacağından Dolayı 12/01/2018 tarihinde yapılan kontrat müddetinin iki Yıl daha uzatılması talebinin, Müsait görülmeyerek kontrat yenilememe suretiyle mukavelenin feshine ait . tarih ve PER.:. İşçi Şube Müdürlüğü Ks. sayılı uzman erbaş kontrat feshi buyruğunun ve buna istinaden düzenlenen ilişik kesme onayının; iptali ile statü dışında geçirdiği mühletlere ilişkin aylık ve özlük haklarının yasal faizi ile Birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti:
. idare Mahkemesinin . tarih ve E:. , K:. sayılı kararıyla;
Sözleşmesinin yenilenmesi için aranılan genel ve Özel kaideleri taşıdığı konusunda ihtilaf bulunmayan, Emniyet soruşturması açısından şahsi bir Olumsuz durumu yahut açılmış bir halk davası sonucunda tespit edilmiş bir kabahati ortaya konulmayan davacı hakkında, sadece davacının Muallim olan dört kardeşinden yalnızca birinin “silahlı terör örgütüne Üye olma” cürmünden yargılanarak cezalandırıldığı münasebetine dayanılarak tesis edilen sürecin kabahat ve cezaların kişiselliği unsuruna Müsait olmadığı, davacının kontratının yenilenmemesine ait olarak rastgele bir ayrıca somut bilgi ve dokümanın belgeye sunulamadığı, davacının yürüttüğü misyonda yetersizliği, başarısızlığı, disiplinsizliği yahut hizmetine muhtaçlık bulunmadığı, başarısız ve verimsizliği yolunda rastgele bir belirlemede bulunulmaksızın, kardeşinin durumunun davacının Emniyet soruşturmasını hangi taraftan Olumsuz etkilediğinin hukuken kabul edilir bilgi ve dokümanlarla ortaya konmadan sadece akrabalık münasebeti nedeniyle ve salt yönetimin takdir yetkisi olduğundan bahisle tesis olunan kontratın yenilenmemesine ait dava konusu süreçte hukuka uygunluk bulunmadığı, gerekçesiyle dava konusu sürecin iptaline, süreç nedeniyle davacının mahrum kaldığı mali haklarının bu davanın açıldığı 07/05/2018 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile Bir arada davalı idarece davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
Bölge idare Mahkemesi kararının özeti:
. Bölge idare Mahkemesi . idare Dava Dairesinin . tarih ve E:. , K:. sayılı kararıyla;
Sözleşmeli statüde vazife yapan uzman erbaşların mukavele müddetlerinin sona ermesine üç ay kala hizmet müddetini uzatma talebinde bulunmaları durumunda “sözleşmenin uzatılmasına” dair asıllar belirlenmiş olmakla birlikte, davalı idarece “kişinin içinde bulunduğu ortam” da dikkate alınarak ilgili hakkında fevkalâde Vaziyet uygulamaları kapsamında yürütülen isimli ve idari tahkikatlar sonucunda elde edilen bilgi ve evraklar ile uzman erbaşlığa alınırken aranacak şartları kaybedip kaybetmediği konuları istikametinden yapılan araştırma sonucuna nazaran mukavelenin uzatılmaması istikametinde yetki kullanımında bulunulabileceği, bu kapsamda davalı yönetimin yürüttüğü halk hizmetinin Ehemmiyet ve hassasiyeti gereği kolluk mensubu olan ve gerektiğinde silah kullanma yetkisi verilen şahıslar hakkında kontratın uzatılıp uzatılmaması konusunda verilecek karara Emniyet bakımından yapılan araştırma sonucu elde edilen bilgi ve dokümanların destek alınabileceği, ayrıyeten kontratın yenilenmemesi sürecinin bir ceza olmayıp, yönetim tarafından ilgilinin bulunduğu yahut bulunmaya devam etmek istediği halk vazifesini üstlenmesinin halk güvenliği ve yürütülen hizmetin gereği bakımından Müsait görülüp görülmemesine ait olduğu dikkate alındığında, davacının kendisi, eşi ve birinci derece yakınları hakkında isimli ve idari taraftan yürütülen tahkikatlar sonucu elde edilen bilgilere dayalı olarak sona eren mukavele müddetinin uzatılmaması istikametinde tesis edilen dava konusu süreçte hukuka terslik, zıt istikametteki Mahkeme kararında tüzel isabet bulunmadığı, öte yandan, davacının uzman erbaş kontratının uzatılmamasına ait dava konusu süreçte hukuka karşıtlık bulunmadığından bu süreç nedeniyle uğranıldığı argüman olunan mali hak kayıplarının yasal faiziyle Bir arada tazmini talebi de yerinde görülmediği gerekçesiyle davalı yönetimin istinaf talebinin kabulüne, . idare Mahkemesinin . tarih ve E:. , K:. sayılı kararının kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti:
Danıştay Onikinci Dairesinin 28/12/2020 tarih ve E:2020/1814, K:2020/4804 sayılı kararıyla;
Bakılan uyuşmazlıkta, dava konusu sürecin desteğini oluşturan Emniyet soruşturması sonucunda elde edilen ve davalı idarece kullanılan davacıya ilişkin şahsî bilgi niteliğindeki bilgilere, Emniyet soruşturması yapmakla misyonlu üniteler tarafından ulaşılabileceğine ve bu kapsamdaki bilgileri alabileceğine dair yapılan yasal düzenlemenin (4045 sayılı Kanunun 1 inci unsuruna eklenen ikinci fıkrası) Anayasa Mahkemesince iptal edildiği ve bu kararın da Resmi Gazete’de yayımlandığı 28/04/2020 tarihinde yürürlüğe girdiği; kanun koyucu tarafından bu hususta şimdi bir düzenlemenin de yapılmamış olduğu anlaşıldığından, Anayasa’nın 153. hususunda yer Meydan Anayasa Mahkemesi kararlarının bağlayıcı olduğuna dair karar ile Danıştay’ın yerleşmiş içtihatlarıyla istikrarlı bir halde belirtildiği üzere, Anayasa’ya alışılmamış bulunarak iptal edilmiş olduğu bilindiği halde görülmekte olan davaların Anayasa’ya karşıtlığı saptanmış kararlar dikkate alınarak çözümlenmesinin, Anayasa’nın üstünlüğü ve hukuk devleti prensibine alışılmamış olacağı hususu göz önünde bulundurulduğunda, Anayasaya tersliği nedeniyle iptal edilmiş olan kanun kararına nazaran elde edilen ferdî datalara dayanılarak Emniyet soruşturması Olumsuz sonuçlandığından bahisle davacı hakkında tesis edilen dava konusu süreçte hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle . Bölge idare Mahkemesi . İdari Dava Dairesinin . tarih ve E:. , K:. sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge idare Mahkemesi ısrar kararının özeti:
. Bölge idare Mahkemesi . İdari Dava Dairesinin . tarih ve E:. , K:. sayılı kararıyla;
Her ne kadar, Emniyet soruşturması sonucunda elde edilen ferdî data niteliğindeki bilgilere, Emniyet soruşturması yapmakla vazifeli üniteler tarafından ulaşılabileceğine ve bu kapsamdaki bilgileri alabileceğine dair yapılan yasal düzenleme (4045 sayılı Kanunun 1 inci unsuruna eklenen ikinci fıkrası) Anayasa Mahkemesinin 19/02/2020 tarih ve E:2018/163, K:2020/13 sayılı kararı ile iptal edilmiş ise de; üstte aktarılan mevzuat kararları uyarınca “güvenlik soruşturması Müsait olmak” şartı uzman erbaş olarak alınacaklarda aranan nitelikler ortasında sayıldığı, bakılan davada ise davacının uzman erbaşlığa alındığı esnada Gerekli nitelikleri taşımadığının ya da misyonu esnasında bu şartları kaybettiğinin tespiti üzerine kontratının feshedilmesi Laf konusu olmayıp; dava konusu sürecin 24/04/2018 tarihinde müddeti dolan mukavelesinin 2 Yıl daha uzatılıp uzatılmaması (yenilenip yenilenmemesi) konusunda yönetimin sahip olduğu takdir yetkisine dayanılarak tesis edildiği, davalı idarece bu yetkinin kullanımı esnasında halk faydası ve hizmet gerekleri dışında ayrıca bir saik ile devinim edildiğine ait evrakta rastgele bir somut bilginin de bulunmadığı anlaşıldığından kelamı edilen konunun dava konusu süreci kusurlandırıcı nitelikte görülmediği gerekçesiyle istinaf müracaatının kabulü ile idare Mahkemesi kararının kaldırılarak, davanın reddi yolundaki birinci kararda ısrar edilmiştir.
TEMYİZ EDENİN SAVLARI:
Davacı tarafından, kontratının yenilenmemesine ait olarak rastgele bir ayrıca somut bilgi ve evrakın bulunmadığı, yürüttüğü misyonda yetersizliği, başarısızlığı, disiplinsizliği yahut hizmetine muhtaçlık bulunmadığı, başarısız ve verimsizliği yolunda rastgele bir belirlemede bulunulmaksızın, kardeşinin durumunun davacının Emniyet soruşturmasını hangi taraftan Olumsuz etkilediğinin hukuken kabul edilir bilgi ve evraklarla ortaya konmadan sadece akrabalık bağı nedeniyle ve salt yönetimin takdir yetkisi olduğundan bahisle tesis olunan dava konusu süreçte hukuka uygunluk bulunmadığı, kişinin ailesi, arkadaşı yahut yakın etrafının fillerinden Mesul tutulmasının da kabahat ve cezaların kişiselliği unsuru ile bağdaşmadığı, ayrıyeten davacı hakkında yapılan ihbarların temelsiz çıktığı ve . Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından . tarih ve . sayılı soruşturmaya yer olmadığı kararı verildiği, davacı hakkında ilgili bütün ünitelere yapılan bilgi evrak talebi sonucunda gelen bütün bilgi evrakların incelenmesinden davacının kendi şahsına yönelik hiçbir Olumsuz durumun var olmadığı, Sınıf misyonunu yapabileceği tarafında 1. ve 2. sicil amirlerince Olumlu görüş bildirildiği, hastaneden alınan raporlarda bu misyonu yapabileceğinin belirtildiği, yaptığı vazifesi yürütecek bütün şartlara sahip olduğu, bütün bu şartlar altında yönetimin belirtilen münasebet ile mukaveleyi feshetmesinin hukuka, hakkaniyete ve kozmik hukuk prensiplerine Müsait olmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Davalı yönetim tarafından, ısrar kararının hukuka ve yola Müsait bulunduğu, davacı tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen sebeplerin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı, istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİM KANISI:
. Bölge idare Mahkemesi . İdari Dava Dairesinin . tarih ve E:. , K:. sayılı ısrar kararının, Danıştay Onikinci Dairesinin 28/12/2020 tarih ve E:2020/1814, K:2020/4804 sayılı kararında yer Meydan münasebet doğrultusunda bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve evraktaki dokümanlar incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE MÜNASEBET:
MADDİ OLAY:
Sahil Emniyet Marmara ve Boğazlar Bölge Komutanlığı’nda kontratlı uzman erbaş olarak vazife yapan davacının mukavele mühletinin 24/04/2018 tarihi prestijiyle dolacak olması nedeniyle 12/01/2018 tarihli dilekçe ile Bölge Komutanlığına müracaatla kontrat mühletinin 2 Yıl daha uzatılması talebinde bulunduğu, davalı idarece tesis edilen 24/04/2018 tarihli olur yeterince kontrat uzatma talebinin Müsait görülmeyerek davacının Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiğinin kesilmesi üzerine temyizen incelenen davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
.
HUKUKİ KIYMETLENDİRME:
Olayda, davacının kontrat uzatma talebinin Müsait görülmeyerek Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiğinin kesilmesi tarafında süreç tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Bu bağlamda; Türk Silahlı Kuvvetlerinde 2011 yılında misyona başlayan ve uzman erbaş kontrat müddeti 31/12/2014 tarihinde sona erecek olan müracaatçının, kendisinden istifa edilememesi sebebiyle 3269 sayılı Kanun’un 12. hususu ve Uzman Erbaş Yönetmeliği’nin 13. unsurunda yer Meydan kararlar kapsamında kontratı yenilenmeyerek ilişiğinin kesilmesine dair (dava konusu olayla benzeri mahiyette olan) olayda, Anayasa Mahkemesince verilen (2016/12031 müracaat numaralı, 11/09/2019 tarihli Ekrem Kayan Başvurusu kararı) kararda, bu sürecin niteliği ve süreçte yönetimin takdir alanı ile ilgili olarak şu değerlendirmelerde bulunulmuştur:
(…)
27. İşçi rejimi üzere sıkı kural ve kaidelere tabi bir alanda, halk misyonunu yürütmekle vazifeli bireylerin hak ve özgürlüklerine rastgele bir vatandaşa uygulanamayacak sınırlamalar getirilmesi demokratik bir toplumda Gerekli olabilir. Bu kapsamda halk makamlarının, faaliyetin niteliği ve sınırlamanın maksadına nazaran değişen geniş bir takdir yetkisinin bulunması doğaldır. Fakat Özel hayatın kapalılığı hakkının mahremiyet hakkı üzere en gizli istikametleri Laf konusu olduğunda halk makamlarının takdir yetkisi daha dardır ve bu alanlara yönelik müdahalelerin haklı olduğunun kabul edilebilmesi için halk makamlarınca Özellikle Önemli münasebetlerin gösterilmesi gerekir (Ata Türkeri, § 47).
28. Ayrıyeten tesis edilen disiplin süreçlerinde ve bu süreçlerin hukuka uygunluk kontrolünün yapıldığı mahkeme kararlarında, bireylerin Özel hayatlarına ait tavır ve aksiyonlarının mesleksel hayatları üzerindeki tesirlerinin açıklanması, halk hizmeti sunan ilgili kurumların işleyişi üzerindeki tesirlerinin ve risklerinin ortaya konulması ve bu konulardaki değerlendirmelerin kâfi ve ikna edici münasebetlerle desteklenmesi, ayrıyeten tesis edilen süreçlerin bireylerin geçmiş mesleksel sicilleri ve muvaffakiyet durumları dikkate alınarak ölçülülük tarafından irdelenmesi gerekir (G.G. [GK], B. No: 2014/16701, 13/10/2016, § 60).
(…)
30. İncelenen müracaata bahis edilen sürecin kontratın feshi değil kontratın yenilenmemesi süreci olduğu hatırdan çıkarılmamalıdır. Yönetim, mukavele müddetinin bitiminden sonra, çalışanı yine istihdam edip etmeme konusunda kıymetlendirme yaparken kontrat mühleti içinde sicil, Ödül ve ceza durumu yanında çalışanın davranışlarında askerlik mesleği kıymetlerini sergileyip sergilemediğini, sonuç prestijiyle çalışanın hizmetinden istifade edip edemeyeceğini de temel almaktadır. Askeri disiplinin gerekleri açısından daha sıkı kuralların geçerli olduğu bir statüde işçi istihdam eden yönetime, mukaveleyi yenileyip yenilememe konusunda geniş bir takdir alanı bırakılmıştır (Bülent Polat, § 116).
31. Olayda yönetim, müracaatçının ailevi ve ruhsal problemler yaşaması ve tedavi görmesi nedeniyle derhal mukaveleyi feshetme yoluna gitmemiştir. Yönetim, mukavele müddetinin bitiminden sonra başvurucuyu yine istihdam edip etmeme konusunda kıymetlendirme yaparken müracaatçının eşiyle yaşadığı ve kendi beyanlarıyla aleniyet kazanan olayların sıhhati ve mesleği üzerindeki tesirlerini de dikkate alarak sonraki periyotta müracaatçının hizmetinden istifade edilemeyeceği kanaatine ulaşmış, sahip olduğu takdir yetkisini mukaveleyi yenilememe istikametinde kullanmıştır. Bu prestijle müracaatçının tekrar istihdam edilmemesine yönelik sürecin demokratik toplumda Gerekli ve orantılı olmadığı söylenemeyeceğinden, somut müracaatta Özel hayata hürmet hakkına yönelik bir ihlalde bulunulmadığı sonucuna ulaşılmıştır.”
Yukarıda verilen bilgiler ışığında, davacı hakkında tesis edilen dava konusu sürecin, 3269 sayılı Kanun’un 12. hususu ve Uzman Erbaş Yönetmeliği’nin 13. hususunda yer verilen kararlar uyarınca davacının var mukavelesinin bitim tarihi olan 20/02/2019 tarihinden itibaren yenilenmemesine ait olduğu, yönetimin anılan mevzuat kapsamında çalışanın davranışlarında askerlik mesleği pahalarını sergileyip sergilemediğini, sonuç prestijiyle çalışanın hizmetinden istifade edip edemeyeceğini de temel aldığı, askeri disiplinin gerekleri açısından daha sıkı kuralların geçerli olduğu bir statüde işçi istihdam eden yönetime, mukaveleyi yenileyip yenilememe konusunda geniş bir takdir alanı bırakıldığının kabulü gerektiği anlaşılmıştır.
Bu durumda, üstte yer verilen mevzuat kararları ve Anayasa Mahkemesi kararında yer Meydan konular ile yapılan açıklamalar çerçevesinde; dava belgesindeki var bütün bilgi ve dokümanların Birlikte değerlendirilmesinden, davacının askeri disiplinin gerekleri açısından daha sıkı kuralların geçerli olduğu bir statüde yerine getirdiği misyonun niteliği ve kıymeti dikkate alındığında, 3269 sayılı Kanun’un 12. unsuru ve Uzman Erbaş Yönetmeliği’nin 13. unsuruna dayanılarak yönetimin sahip olduğu geniş takdir yetkisi kapsamında ve şahıs faydası ile halk faydası ortasındaki istikrar gözetilerek mukavelesinin yenilenmemesi tarafında tesis edilen dava konusu süreçte hukuka terslik bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan; dava konusu süreçte hukuka karşıtlık bulunmadığı anlaşıldığından, davacının bu süreç nedeniyle mahrum kaldığı mali haklarının yasal faiziyle ödenmesine ait isteminin de reddine karar verilmesi gerekmektedir.
Bu prestijle, dava konusu sürecin iptali yolunda verilen idare Mahkemesi kararına yönelik istinaf müracaatının kabulü ile kararın kaldırılması ve davanın reddi yolundaki İstanbul Bölge idare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesinin temyize mevzu ısrar kararında sonucu prestijiyle hukuka karşıtlık bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2- Dava konusu sürecin üstte özetlenen münasebetle iptaline ait idare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf müracaatının üstte özetlenen münasebetle kabulü, kararın kaldırılması, davanın reddi yolundaki . Bölge idare Mahkemesi . İdari Dava Dairesinin temyize husus . tarih ve E:. , K:. sayılı ısrar kararının üstte belirtilen münasebetle ONANMASINA,
3. Bu onama kararının taraflara bildirisini ve bir örneğinin de . Bölge idare Mahkemesi . İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen belgenin . idare Mahkemesine gönderilmesine, 06/06/2022 tarihinde Kesin olarak oyçokluğu ile karar verildi.
Yorum Yok